اثرات مواد شیمیایی خانگی روی سلامتی نگران‌کننده است

نویسنده: مریم صفدری

جارستان به نقل از زومیت؛ نتایج بررسی مطالعات مختلف نشان می‌دهد بسیاری از مواد شیمیایی مورداستفاده در زندگی روزمره، تأثیر نامطلوبی روی بدن می‌گذارند.

دانشمندان درحال گردآوری فهرست رو به افزایشی از مواد شیمیایی مصنوعی موسوم به ترکیبات شیمیایی مختل‌کننده غدد درون‌ریز هستند که به‌تدریج در آب، هوا، غذا و خون ما فراوان شده‌اند و با چندین اثر سلامتی نگران‌کننده مرتبط بوده‌اند.

حتی در مقادیر کم نیز دلیلی وجود دارد که به این مواد شیمیایی دائمی مشکوک باشیم. تجزیه‌ی این مواد در محیط به زمان زیادی نیاز دارد و می‌تواند پیامدهای طولانی‌مدتی برای سلامتی ما داشته باشد. این احتمال وجود دارد که برخی از مواد شیمیایی مورد استفاده در مواد غذایی، بسته‌بندی‌ها، مواد آرایشی، مواد شوینده، پارچه‌ها، وسایل الکترونیکی و پلاستیک‌ها با ارسال پیام به غده‌هایی که هورمون‌های ما را ترشح و ذخیره می‌کنند، درحال اثرگذاری روی جنبه‌های مختلف بدن و مغز ما باشند.

در سال ۲۰۱۵، هیئت متخصص مامور ازسوی جامعه‌ی غدد درون‌ریز، ۱۵ ماده‌ی شیمیایی مختل‌کننده‌ی غدد درون‌ریز (EDCs) را پیدا کرد که با مشکلات سلامتی ارتباط داشتند (لزوما به‌معنای رابطه‌ی سببی نیست، اثبات چنین رابطه‌ای بسیار دشوار است). در سال ۲۰۱۷، سازمان ملل، فهرستی متشکل از ۴۵ ماده‌ی شیمیایی شناخته‌شده را منتشر کرد که می‌توانند در عمل هورمون‌ها اختلال ایجاد کنند.

به‌تازگی گروهی از پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه نیویورک، دانشگاه دوک، دانشگاه نیویورک و موسسات دیگر، دو مقاله‌ی برجسته را درمورد مواد شیمیایی مختل‌کننده‌ی غدد درون‌ریز در مجله‌ی The Lancet Diabetes & Endocrinology منتشر کرده‌اند. هدف این پژوهشگران، یافتن موارد جدید ارتباطات مواجهه-پیامد بود خصوصا با درنظر گرفتن مواد شیمیایی که چند سال پیش به‌طور گسترده‌ای مورد بررسی قرار نگرفتند (مانند مواد پرفلورو آلکیل و پلی‌فلوروآلکیل (PFAS) و پلی دی فنیل اتر برومینه‌ها (PBDEs)).

تجزیه‌وتحلیل پژوهشگران از پژوهش‌های مقدماتی نشان می‌دهد که شواهد خصوصا درمورد ارتباط میان PFAS و چاقی، دیابت، کاهش وزن تولد، کاهش کیفیت اسپرم، سندرم تخمدان پلی کیستیک، آندومتریوز و سرطان سینه قوی است. پیوند میان PBDEها (که به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان بازدارنده شعله مورد استفاده قرار می‌گیرند) و مشکلات سلامتی به اندازه‌ی ارتباط با PFAS قوی نیست، اما نویسندگان، شواهدی را پیدا کردند که نشان می‌داد این مواد شیمیایی ممکن است با کاهش کیفیت اسپرم، سندرم تخمدان پلی کیستیک، چاقی کودکان، عدم تحمل گلوکز و کاهش فاصله‌ی آنوژنیتال در پسران ارتباط داشته باشند.

مقاله‌های مرتبط:
۶ ماده موجود در مواد غذایی و آرایشی که خطرناک نیستند
چشیدن مواد شیمیایی خطرناک به کمک زبان رباتیک
بیشتر نویسندگان می‌گویند شواهد بیشتری جمع‌آوری شده است که نشان می‌دهد مواجهه‌ی قبل از تولد با بیسفنول‌ها، آفت‌کش‌های ارگانوفسفره و بازدارنده‌های شعله می‌تواند با مشکلات شناختی مانند اختلال کمبود توجه مرتبط باشد؛ اگرچه برای تایید این ارتباط باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود.

لازم به تذکر است که بیشتر پژوهش‌ها درزمینه‌ی این مواد شیمیایی هنوز در آغاز راه خود بوده و بخش اعظمی از آن‌ها روی مدل‌های حیوانی انجام شده است، اگرچه تجزیه‌و‌تحلیل کنونی شامل تعدادی از مطالعات انسانی می‌شود.

بسیاری از نتایج جمع‌آوری شده کاملا مختلط بوده‌اند. برای مثال درحالی‌که چندین مطالعه‌ی برجسته درمورد ارتباط میان آندومتریوز و EDCها وجود دارد، نتایج حاصل از آن‌ها متناقض بوده‌ است. چنین وضعیتی درمورد مطالعات انجام شده دررابطه‌با اسپرم نیز وجود دارد و اثبات ارتباط سببی مستقیم دشوار است.

بااین‌حال، نگرانی متخصصان غدد درمورد این مواد شیمیایی دهه‌ها است درحال افزایش بوده و پژوهش‌هایی در این زمینه‌ها درحال انجام است. پژوهشگران می‌نویسند: «ما در بررسی صدها مطالعه‌ی منتشر شده، بر چالش‌های فراوان موجود در کشف روابط پیچیده‌ی مواجهه با EDCها و بیماری و ناتوانی در طول زندگی تاکید کرده‌ایم.»

دانشمندان معتقدند که اکنون شواهد کافی برای اقدامات پیشگیرانه وجود دارد، حداقل تا زمانی که اطمینان حاصل کنیم که این مواد شیمیایی واقعا بی‌خطر هستند. به‌گفته‌ی آن‌ها: «اگرچه برای این احتمال و شدت این روابط مواجهه-پیامد به ارزیابی سیستماتیکی نیاز است، شواهد رو به افزایش از اقدام فوری برای کاهش مواجهه با مواد شیمیایی مختل‌کننده‌ی غدد درون‌ریز پشتیبانی می‌کند.»

نویسندگان می‌گویند که مرور آن‌ها شواهد پیشین درزمینه‌ی EDCها را تقویت می‌کند و در همین حین، مواد شیمیایی جدیدی را به فهرست مذکور می‌افزاید. آن‌ها معتقدند که وضع قوانینی درمورد استفاده از EDC‌ها باید یکی از اهداف توسعه‌ی پایدار سال ۲۰۳۰ سازمان ملل باشد.

آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA) برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ درمورد خطرات سلامتی احتمالی PFAS هشدار داد. از آن زمان، این مواد شیمیایی تقریبا در خون تمام آمریکایی‌ها یافت شده‌اند. درحالی‌که آژانس مذکور برای این مواد شیمیایی یک آستانه‌ی بی‌خطر بودن تعیین کرده است، قوانین مربوطه، اجرا نشده و برخی دانشمندان فکر می‌کنند که مقدار اهمیتی ندارد.

البته مهم است که سریعا دراین مورد نتیجه‌گیری نکنید، خصوصا که حتی پیام‌های نامعتبری وجود دارد که ادعا دارد آب شیر نیز دیگر برای آشامیدن بی‌خطر نیست. به تمام ادعاهای «مواد شیمیایی بد هستند» نمی‌توان اعتماد کرد. اگرچه بحث علمی پیرامون اثرات احتمالی این ترکیبات خاص به طور فزاینده‌ای درحال قوی شدن است و به‌نظر می‌رسد که افراطی‌ترین مخالفت‌ها همیشه از جاهایی منشا می‌گیرند که با صنایعی ارتباط دارند که در آن‌ها از این مواد شیمیایی استفاده می‌شود.

به گفته‌ی پژوهشگران، اگرچه اقداماتی وجود دارد که افراد می‌توانند برای کاهش میزان مواجهه‌ی خود انجام دهند، ایجاد تغییر در سطح جمعیت تنها ازطریق وضع قوانین ممکن است.